Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF, ang. IFRS – International Financial Reporting Standards) stanowią zbiór zasad rachunkowości, których celem jest ujednolicenie praktyk sprawozdawczości finansowej na poziomie globalnym. Wydawane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB), MSSF mają na celu zapewnienie przejrzystości, porównywalności i wiarygodności informacji finansowych prezentowanych przez jednostki gospodarcze – niezależnie od ich lokalizacji, struktury właścicielskiej czy branży.

W kontekście restrukturyzacji, upadłości i oddłużania przedsiębiorstw – w tym także przypadków takich jak „sprzedam zadłużoną spółkę” czy „pożyczka dla zadłużonej firmy” – stosowanie MSSF staje się kluczowe nie tylko z perspektywy zgodności z prawem, ale również jako narzędzie budowy zaufania inwestorskiego i wsparcia decyzji strategicznych.

2. Zakres i cel MSSF

Międzynarodowe Standardy obejmują szereg dokumentów, które regulują sposób rozpoznawania, ujmowania, wyceny, prezentacji i ujawniania informacji finansowych. Do najważniejszych należą:

• MSSF 9 – Instrumenty finansowe,
  
  
• MSSF 15 – Przychody z umów z klientami,
  
  
• MSSF 16 – Leasing,
  
  
• MSSF 10 – Skonsolidowane sprawozdania finansowe,
  
  
• MSSF 3 – Połączenia jednostek gospodarczych,
  
  
• MSR 36 – Utrata wartości aktywów,
  
  
• MSR 37 – Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe.
  
  

Wprowadzenie jednolitych zasad raportowania umożliwia ocenę sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa w sposób porównywalny dla różnych interesariuszy: inwestorów, wierzycieli, audytorów, czy potencjalnych nabywców zainteresowanych transakcjami typu „kupię firmę z długami”.

3. Znaczenie MSSF w procesach restrukturyzacyjnych i naprawczych

Jednym z kluczowych wyzwań przy restrukturyzacji spółek zadłużonych jest przedstawienie rzeczywistego obrazu ich sytuacji finansowej, który nie będzie zniekształcony przez krajowe zasady rachunkowości, często nieadekwatne do potrzeb podmiotów o skomplikowanej strukturze zadłużenia czy operacjach międzynarodowych.

Zastosowanie MSSF umożliwia:

• rzetelną wycenę aktywów i pasywów (w tym zobowiązań warunkowych),
  
  
• ujęcie realnej wartości odzysku z tytułu należności spornych,
  
  
• transparentne przedstawienie procesów fuzji, przejęć i konsolidacji,
  
  
• właściwe rozpoznanie wpływu potencjalnych zmian właścicielskich, takich jak „zmienię prezesa” czy „szukam prezesa”,
  
  
• przygotowanie firmy do sprzedaży lub pozyskania inwestora w modelu distressed M&A (sprzedam zadłużoną spółkę, kupię firmę z długami).
  
  

Przykład zastosowania:

Spółka X, prowadząca działalność w branży usług logistycznych, popadła w spiralę zadłużenia w związku z nagłym wzrostem kosztów paliwa i przerwaniem łańcuchów dostaw. Zainteresowanie firmą wyraził inwestor branżowy z zagranicy. Jednakże podstawowym warunkiem rozpoczęcia negocjacji było przygotowanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF. Dopiero po ujawnieniu ukrytych rezerw i rzetelnej wycenie leasingów (zgodnie z MSSF 16), nabywca zdecydował się na przejęcie udziałów i powołanie nowego prezesa.

4. Wpływ MSSF na decyzje inwestorskie i kredytowe

Ustandaryzowane raportowanie oparte na MSSF znacząco wpływa na decyzje inwestorów i instytucji finansowych. Przedsiębiorstwa, które przygotowują sprawozdania zgodnie z MSSF:

• są postrzegane jako bardziej wiarygodne,
  
  
• uzyskują lepszy dostęp do kapitału (również w modelach typu pożyczka dla zadłużonej firmy),
  
  
• ułatwiają przeprowadzenie analiz due diligence przez inwestorów typu venture capital, private equity czy fundusze specjalizujące się w distressed assets,
  
  
• zwiększają prawdopodobieństwo sukcesu w procedurach typu kupię firmę z długami,
  
  
• uzyskują wyższe wyceny w procesach sprzedaży, nawet jeśli dotyczy to transakcji typu sprzedam zadłużoną spółkę.
  
  

5. Implementacja MSSF w Polsce – obowiązki i wyzwania

Zgodnie z art. 45 ust. 1a ustawy o rachunkowości, obowiązek stosowania MSSF dotyczy jednostek sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego – w tym spółek giełdowych, banków, zakładów ubezpieczeń oraz niektórych spółek zależnych od jednostek dominujących notowanych na giełdzie. Jednak coraz więcej spółek – nawet niezobowiązanych ustawowo – wdraża MSSF dobrowolnie, jako element strategii restrukturyzacyjnej, optymalizacji właścicielskiej lub przygotowania do transakcji kapitałowych.

Wyzwania związane z implementacją MSSF obejmują m.in.:

• kosztowność wdrożenia i potrzeba przeszkolenia personelu,
  
  
• konieczność rekonstrukcji danych historycznych,
  
  
• problemy związane z interpretacją standardów (zwłaszcza MSSF 9 i 15),
  
  
• różnice kulturowe i praktyczne między krajowym a międzynarodowym modelem rachunkowości.
  
  

6. MSSF jako narzędzie antykryzysowe

W kontekście oddłużania i ratowania firm przed upadłością, MSSF stają się skutecznym instrumentem służącym do:

• wiarygodnego określenia rzeczywistego poziomu zadłużenia (w tym zadłużenia ukrytego),
  
  
• przedstawienia sytuacji płynnościowej zgodnie z MSSF 7 i MSR 1,
  
  
• przeprowadzenia testu utraty wartości aktywów (MSR 36) – istotnego przy podejmowaniu decyzji inwestorskich i kredytowych,
  
  
• oszacowania potrzeb kapitałowych i wskazania optymalnych ścieżek pozyskania finansowania (pożyczka dla zadłużonej firmy, factoring, mezzanine, emisja obligacji korporacyjnych).
  
  

7. Znaczenie MSSF w działaniach windykacyjnych i egzekucyjnych

Z perspektywy wierzyciela – MSSF dostarczają wiarygodnych informacji o tym, jakie są szanse na odzyskanie wierzytelności, w jakim terminie i w jakiej kwocie. Ułatwia to podejmowanie decyzji o:

• kontynuowaniu współpracy (np. w ramach układu restrukturyzacyjnego),
  
  
• wdrożeniu działań egzekucyjnych lub zabezpieczających,
  
  
• sprzedaży wierzytelności (cesja),
  
  
• zaangażowaniu inwestora zainteresowanego rozwiązaniem problemu typu sprzedam zadłużoną spółkę.
  
  

8. MSSF a zmiany właścicielskie i strukturalne

Jednym z częstych scenariuszy restrukturyzacyjnych jest przejęcie spółki przez nowy podmiot, często z równoczesną zmianą zarządu – co znajduje odzwierciedlenie w działaniach typu: zmienię prezesa lub szukam prezesa. MSSF 3 i MSSF 10 precyzyjnie regulują sposób wykazywania takich transakcji, w tym alokację kosztu przejęcia, wycenę wartości firmy (goodwill) oraz eliminację transakcji wewnątrzgrupowych.

Takie podejście jest kluczowe w sytuacji, gdy nabywca deklaruje: kupię firmę z długami, ale oczekuje precyzyjnej informacji o strukturze majątku, zobowiązaniach i ewentualnych ryzykach prawnych.

9. Podsumowanie i rekomendacje praktyczne

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej nie są wyłącznie zestawem technicznych regulacji księgowych – to strategiczne narzędzie zarządzania wartością przedsiębiorstwa w kryzysie. Wdrożenie MSSF może stanowić o być albo nie być w sytuacjach, gdzie:

• trwa restrukturyzacja zadłużenia,
  
  
• poszukiwany jest nowy prezes lub inwestor,
  
  
• prowadzona jest transakcja typu sprzedam zadłużoną spółkę,
  
  
• analizowane są oferty nabycia w formule kupię firmę z długami,
  
  
• rozważane jest pozyskanie finansowania typu pożyczka dla zadłużonej firmy.
  
  

Z tego względu zaleca się, aby każda firma znajdująca się w sytuacji zadłużenia, zagrożenia płynności lub przekształceń właścicielskich, rozważyła zastosowanie MSSF jako integralnego elementu strategii naprawczej i komunikacyjnej wobec otoczenia rynkowego.