W dobie narastającej liczby postępowań restrukturyzacyjnych oraz rosnącej aktywności funduszy inwestujących w zadłużone przedsiębiorstwa, pojawiła się potrzeba stworzenia narzędzi analitycznych umożliwiających obiektywną ocenę tzw. zdolności restrukturyzacyjnej (ang. restructuring capacity). Pod tym pojęciem rozumie się prawdopodobieństwo skutecznego wyjścia przedsiębiorstwa z kryzysu finansowego w drodze działań naprawczych, bez konieczności jego likwidacji.

W praktyce, inwestorzy, doradcy restrukturyzacyjni i instytucje finansowe, przed podjęciem decyzji o zaangażowaniu, zadają pytanie:
Czy ta firma rokuje, czy należy ją od razu wystawić z ogłoszeniem: „sprzedam zadłużoną spółkę”?
Czy może raczej:
„kupię firmę z długami, ale tylko taką, która ma dodatni wynik scoringowy restrukturyzacyjny”.

W tym kontekście model scoringowy stanowi instrument umożliwiający ocenę restrukturyzowalności firmy na podstawie zestandaryzowanych kryteriów jakościowych i ilościowych.

2. Geneza i założenia modelu scoringowego

Model scoringowy w restrukturyzacji opiera się na analogicznych założeniach jak scoring kredytowy – z tą różnicą, że jego celem nie jest ocena ryzyka kredytowego, lecz identyfikacja wewnętrznych i zewnętrznych przesłanek umożliwiających przeprowadzenie skutecznych działań naprawczych.

W warstwie teoretycznej model bazuje na trzech filarach:

1. Kondycja finansowa przedsiębiorstwa (score twardy) – analiza bilansu, rachunku zysków i strat, przepływów pieniężnych.
   
   
2. Potencjał operacyjno-organizacyjny (score miękki) – kadra zarządzająca, struktura organizacyjna, know-how.
   
   
3. Otoczenie prawne i rynkowe (score kontekstowy) – segmentacja rynku, dostępność finansowania, wizerunek, sytuacja formalnoprawna.
   
   

W ramach tych filarów oceniane są różne czynniki, którym przypisuje się wagi i wartości punktowe, prowadzące do uzyskania syntetycznego wyniku – tzw. Restrukturyzacyjnego Wskaźnika Scoringowego (RWS).

3. Struktura modelu – przykładowe obszary oceny

A. Wskaźniki finansowe (waga: 40%)

• płynność bieżąca (CR),
  
  
• pokrycie zobowiązań finansowych EBITDA,
  
  
• kapitał obrotowy netto,
  
  
• wskaźnik zadłużenia ogólnego i jego struktura,
  
  
• wynik netto i EBIT z ostatnich 12 miesięcy.
  
  

B. Kompetencje zarządu i struktura właścicielska (waga: 20%)

• kwalifikacje i doświadczenie członków zarządu,
  
  
• częstotliwość rotacji na stanowisku prezesa („zmienię prezesa” jako ryzyko lub szansa zależnie od kontekstu),
  
  
• relacje między wspólnikami,
  
  
• obecność inwestora branżowego lub finansowego,
  
  
• obecność lub brak rady nadzorczej.
  
  

C. Jakość operacyjna i struktura kosztowa (waga: 15%)

• rentowność głównej działalności,
  
  
• stopień automatyzacji procesów,
  
  
• ryzyka koncentracji dostawców i odbiorców,
  
  
• możliwość skalowania.
  
  

D. Otoczenie zewnętrzne (waga: 15%)

• udział w rynku,
  
  
• ryzyka regulacyjne,
  
  
• reputacja spółki,
  
  
• wartość znaku towarowego, patentów, umów.
  
  

E. Czynniki formalno-prawne (waga: 10%)

• liczba postępowań sądowych,
  
  
• stan ksiąg i dokumentacji,
  
  
• wpisy w KRD, BIG, BIK,
  
  
• poziom zaawansowania negocjacji z wierzycielami,
  
  
• istnienie ugód lub ich brak.
  
  

4. Interpretacja wyników modelu scoringowego

Model generuje wynik liczbowy w przedziale 0–100 punktów, który może być interpretowany według następującej klasyfikacji:

• 85–100 pkt: wysoka zdolność restrukturyzacyjna – możliwa skuteczna sanacja bez zmian właścicielskich; potencjalna zdolność do pożyczki dla zadłużonej firmy od banków lub funduszy.
  
  
• 65–84 pkt: umiarkowana zdolność restrukturyzacyjna – konieczna zmiana zarządu, aktywizacja wierzycieli, być może sprzedaż części aktywów.
  
  
• 45–64 pkt: niska zdolność – konieczna strukturyzacja właścicielska, poszukiwanie inwestora („kupię firmę z długami”), restrukturyzacja zadłużenia z elementami pre-pack.
  
  
• 0–44 pkt: znikoma zdolność – rozważyć sprzedaż zadłużonej spółki, upadłość, rozwiązanie lub cesję przedsiębiorstwa.
  
  

5. Praktyczne zastosowanie scoringu – przykłady i decyzje strategiczne

Przykład 1: Spółka „AgroTech Solutions”

Sytuacja: 7 mln zł zobowiązań, utrata rentowności, opóźnienia wobec ZUS i banku.

Wynik scoringowy: 59 pkt
Rekomendacja:

• zmiana zarządu („zmienię prezesa” – dotychczasowy nie reaguje na sygnały kryzysowe),
  
  
• przygotowanie sprzedaży z elementami restrukturyzacji zadłużenia,
  
  
• aktywne poszukiwanie inwestora branżowego – ogłoszenie: „sprzedam zadłużoną spółkę z portfelem klientów B2B”.
  
  

Przykład 2: Spółka „EkoFleet Polska”

Sytuacja: po przejściu przez PZU, nowy zarząd, pozytywny cash flow.

Wynik scoringowy: 86 pkt
Rekomendacja:

• pozyskanie finansowania dłużnego na ekspansję,
  
  
• opcja mezzanine lub kredytu celowego (pożyczka dla zadłużonej firmy z wykorzystaniem scoringu jako argumentu).
  
  

6. Model scoringowy jako narzędzie wspierające decyzje inwestycyjne

Scoring restrukturyzacyjny ma zastosowanie również w:

• procesach M&A – przy analizie celów inwestycyjnych typu distressed,
  
  
• ocenie wartości ofert takich jak: „kupię firmę z długami”,
  
  
• restrukturyzacjach grup kapitałowych,
  
  
• negocjacjach z funduszami – które wymagają liczbowej oceny ryzyka,
  
  
• wewnętrznych analizach właścicieli – zanim podejmą decyzję o sprzedaży, redukcji zadłużenia lub zmianie struktury udziałowej.
  
  

7. Rola doradcy restrukturyzacyjnego i wierzycieli w modelu scoringowym

Wdrożenie modelu scoringowego wymaga profesjonalnego przygotowania – zarówno danych finansowych, jak i informacji miękkich (zarządczych, rynkowych, reputacyjnych). Dlatego też coraz częściej model staje się:

• narzędziem analitycznym w rękach doradcy restrukturyzacyjnego,
  
  
• punktem odniesienia dla wierzycieli w głosowaniu nad układem,
  
  
• elementem oceny planów naprawczych przez sąd i nadzorcę sądowego,
  
  
• argumentem negocjacyjnym w sytuacjach typu: „szukam prezesa, który poprawi mój score”.
  
  

8. Zastosowanie scoringu w praktyce systemowej – integracja z bazami danych

Nowoczesne modele scoringowe mogą być zintegrowane z bazami:

• CEIDG, KRS (statusy prawne, zmiany zarządu),
  
  
• Biała Lista VAT, BIK, KRD (ryzyka kredytowe),
  
  
• EPU i Portale Informacyjne Sądów (postępowania sądowe i upadłościowe),
  
  
• dane branżowe (np. porównania rentowności w sektorze).
  
  

Taka integracja umożliwia automatyczną aktualizację score’u i monitorowanie kondycji przedsiębiorstwa w czasie rzeczywistym – co jest szczególnie przydatne w przypadku nadzorów inwestycyjnych lub przy sprzedaży portfela firm o podwyższonym ryzyku.

9. Wnioski końcowe

Model scoringowy w ocenie zdolności restrukturyzacyjnej to narzędzie nowoczesne, dynamiczne i coraz szerzej stosowane w praktyce oddłużeniowej, restrukturyzacyjnej i inwestycyjnej. Pozwala on nie tylko zidentyfikować słabe i mocne strony firmy, ale również zaprojektować racjonalną strategię naprawczą.

W połączeniu z działaniami zarządczymi (np. „zmienię prezesa na menedżera kryzysowego”), właścicielskimi („sprzedam zadłużoną spółkę z pozytywnym scoringiem”) i inwestorskimi („kupię firmę z długami, której scoring wskazuje realną możliwość restrukturyzacji”), model ten staje się fundamentem nowoczesnej i przewidywalnej polityki zarządzania ryzykiem.

Potrzebujesz ocenić potencjał swojej spółki do restrukturyzacji? Szukasz narzędzia do analizy ofert inwestycyjnych? Skontaktuj się z naszym zespołem – wdrażamy model scoringowy dla firm zadłużonych i przygotowujemy pełną diagnostykę restrukturyzacyjną w oparciu o dane prawne, finansowe i operacyjne.