Dłużnik egzekwowany wyrokiem, określany również w języku prawniczym jako judgement debtor, to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, przeciwko której została wszczęta egzekucja sądowa na podstawie tytułu wykonawczego. Status ten powstaje w momencie, gdy wierzyciel uzyskuje orzeczenie sądu (lub inny tytuł egzekucyjny, np. akt notarialny z klauzulą wykonalności), które po opatrzeniu klauzulą wykonalności stanowi podstawę do skierowania sprawy do komornika.

W praktyce sądowej i egzekucyjnej status ten ma poważne konsekwencje dla dłużnika – nie tylko w zakresie majątku, ale również w sferze jego pozycji rynkowej, reputacyjnej, relacji z kontrahentami oraz możliwości kontynuowania działalności gospodarczej. Z punktu widzenia procesów oddłużeniowych, ustalenie, że dana spółka lub osoba jest judgement debtor, stanowi punkt wyjścia do rozważań o realnych szansach na restrukturyzację, sprzedaż, zmianę zarządu lub nawet likwidację.

2. Źródła powstania statusu judgement debtor

Dłużnikiem egzekwowanym może zostać podmiot, który:

• przegrał sprawę sądową, zakończoną prawomocnym wyrokiem lub nakazem zapłaty,
  
  
• zawarł akt notarialny z klauzulą poddania się egzekucji (np. przy zawieraniu umowy kredytowej),
  
  
• stał się adresatem decyzji administracyjnej mającej charakter tytułu wykonawczego (np. decyzje ZUS, US),
  
  
• został wskazany w orzeczeniu sądu arbitrażowego lub zagranicznego, uznanym i zaopatrzonym w klauzulę wykonalności w Polsce.
  
  

W każdej z powyższych sytuacji, po nadaniu klauzuli wykonalności, podmiot taki staje się formalnie judgement debtorem, a przeciwko niemu mogą być prowadzone przymusowe czynności egzekucyjne.

3. Zakres egzekucji wobec judgement debtor

Egzekucja przeciwko dłużnikowi może obejmować:

• egzekucję z rachunków bankowych, prowadzoną elektronicznie przez system OGNIVO,
  
  
• zajęcie wynagrodzenia za pracę, świadczeń emerytalnych lub zlecenia,
  
  
• zajęcie ruchomości, w tym samochodów, sprzętu, wyposażenia,
  
  
• zajęcie nieruchomości, w tym wpis ostrzeżenia w księdze wieczystej,
  
  
• zajęcie udziałów lub akcji, w tym ich zbycie w drodze licytacji,
  
  
• zarząd przymusowy nad przedsiębiorstwem, w szczególnych przypadkach.
  
  

Komornik sądowy, wykonując czynności, może żądać od dłużnika informacji o jego majątku (art. 801¹ i art. 913 k.p.c.), przesłuchać go pod rygorem odpowiedzialności karnej (art. 233 k.k.) oraz skierować do sądu wniosek o ukaranie grzywną lub aresztem za utrudnianie egzekucji.

4. Obowiązki judgement debtor i sankcje za ich naruszenie

Dłużnik, przeciwko któremu prowadzona jest egzekucja, jest zobowiązany m.in. do:

• udzielania rzetelnych informacji komornikowi o stanie swojego majątku,
  
  
• nieukrywania i niezbywania składników majątku, co mogłoby udaremnić egzekucję,
  
  
• zapewnienia dostępu do zajętych składników majątkowych (np. nieruchomości, magazynów, maszyn),
  
  
• powstrzymania się od czynności mających na celu pozorne usunięcie majątku (np. darowizn, fikcyjnych cesji),
  
  
• wykonywania obowiązków wynikających z orzeczeń sądu – np. nakazów zapłaty alimentów, grzywien, odszkodowań.
  
  

Naruszenie powyższych obowiązków skutkuje nie tylko negatywnymi skutkami majątkowymi, ale może prowadzić do odpowiedzialności karnej (art. 300–302 k.k.) oraz odpowiedzialności odszkodowawczej wobec wierzyciela.

5. Judgement debtor a możliwość sprzedaży spółki lub restrukturyzacji

Status judgement debtor nie wyklucza w sposób automatyczny możliwości:

• sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego składników (np. ZCP),
  
  
• wprowadzenia nowego inwestora (często pod hasłem: „kupię firmę z długami, jeśli zrestrukturyzujemy zadłużenie”),
  
  
• zmiany składu zarządu – co nierzadko jest warunkiem dalszych działań naprawczych, np. „zmienię prezesa, by rozpocząć negocjacje z wierzycielami”,
  
  
• otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego – co wstrzymuje egzekucje z mocy prawa,
  
  
• upadłości z elementem przygotowanej likwidacji (pre-pack) – umożliwiającej przejęcie aktywów przez nowy podmiot.
  
  

W praktyce, status ten wymaga natychmiastowego działania: audytu sytuacji prawnej i majątkowej, zabezpieczenia dokumentów i kanałów komunikacji z komornikiem, a także analizy dostępnych ścieżek postępowania: od układu z wierzycielami, przez refinansowanie, aż po sprzedaż zorganizowanej części aktywów lub konwersję wierzytelności na kapitał.

6. Przykład praktyczny

Spółka „VIGOR-BUD” sp. z o.o., specjalizująca się w prefabrykacji elementów konstrukcyjnych, przegrała proces sądowy o nienależyte wykonanie kontraktu budowlanego. Po uzyskaniu wyroku i nadaniu klauzuli wykonalności, wierzyciel przystąpił do egzekucji: zajęto konta, sprzęt produkcyjny oraz należności od kontrahentów. Spółka oficjalnie uzyskała status judgement debtor.

Zainteresowany inwestor branżowy, po analizie sytuacji, zadeklarował: „kupię firmę z długami, pod warunkiem, że przystąpicie do układu z wierzycielem, a prezesem zostanie moja osoba zarządzająca”. Zarząd spółki zwołał nadzwyczajne zgromadzenie wspólników, zmienił skład zarządu, zawarł porozumienie z wierzycielem i otworzył postępowanie o zatwierdzenie układu.

Po trzech miesiącach sąd zatwierdził układ, egzekucja została zawieszona, a spółka rozpoczęła odbudowę pozycji rynkowej – mimo nadal formalnie posiadanego statusu judgement debtor, który jednak utracił praktyczne znaczenie wskutek restrukturyzacji.

7. Rekomendacje dla dłużnika egzekwowanego

1. Niezwłocznie uzyskaj dostęp do akt sprawy egzekucyjnej i zweryfikuj zakres tytułu wykonawczego.
   
   
2. Zabezpiecz dokumenty korporacyjne i rachunkowe, aby uniknąć zarzutu utrudniania egzekucji.
   
   
3. Podejmij rozmowy z wierzycielem, zanim zostaną zajęte kluczowe aktywa.
   
   
4. Rozważ otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, jeśli zobowiązania są powiązane z działalnością operacyjną.
   
   
5. Zasięgnij porady doradcy ds. upadłości i restrukturyzacji w celu oceny możliwości sprzedaży zadłużonego przedsiębiorstwa.
   
   

Status judgement debtor to formalne i praktyczne oznaczenie podmiotu, wobec którego wszczęto egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego. Choć obciążony poważnymi konsekwencjami majątkowymi i reputacyjnymi, status ten nie zamyka drogi do restrukturyzacji, sprzedaży udziałów czy nawet odzyskania pełnej zdolności operacyjnej. Kluczem jest czas reakcji, jakość doradztwa i gotowość do wdrożenia działań naprawczych, takich jak np. „zmiana prezesa” czy przygotowanie do transakcji typu „jak sprzedać zadłużoną spółkę z aktywną egzekucją”.

W wielu przypadkach – pod warunkiem profesjonalnego przygotowania – nawet podmiot w statusie judgement debtor może zostać nabyty, zrestrukturyzowany i przywrócony do obrotu gospodarczego, co potwierdzają liczne przykłady transakcji typu „kupię firmę z długami z potencjałem operacyjnym”.