Termin „NewCo” (skrót od ang. new company) odnosi się w praktyce prawniczej, finansowej i inwestycyjnej do nowo utworzonego podmiotu gospodarczego, którego głównym celem jest przejęcie wyselekcjonowanych aktywów, praw, kontraktów lub struktur majątkowych – zwykle w kontekście transakcji obejmujących podmioty zadłużone, znajdujące się w trudnej sytuacji ekonomicznej lub przechodzące postępowania naprawcze.

Utworzenie NewCo stanowi klasyczne rozwiązanie strukturalne, wykorzystywane m.in. w ramach postępowań sanacyjnych, układowych, pre-packów, wykupów menedżerskich (tzw. MBO) oraz transakcji typu distressed M&A. Dzięki temu narzędziu możliwe jest oddzielenie „zdrowych” składników majątkowych lub operacyjnych od „toksycznych” długów i zobowiązań.

W kontekście obrotu zadłużonymi firmami, formuła NewCo znajduje zastosowanie w strategiach: sprzedam zadłużoną spółkę, ale aktywa przechodzą do NewCo, kupię firmę z długami – ale przez dedykowaną nową strukturę, szukam prezesa do poprowadzenia NewCo po przejęciu aktywów, czy udzielę pożyczki dla zadłużonej firmy pod warunkiem przeniesienia działalności do NewCo.

II. Ramy prawne tworzenia i działania NewCo

1. Podstawy normatywne

NewCo jako spółka kapitałowa (najczęściej sp. z o.o. lub S.A.) funkcjonuje w ramach przepisów Kodeksu spółek handlowych, a jej utworzenie, struktura i sposób działania są uwarunkowane:

• regulacjami dotyczącymi spółek prawa handlowego,
  
  
• przepisami prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego (w kontekście przejęć majątku dłużnika),
  
  
• normami prawa cywilnego i podatkowego (m.in. art. 55¹ k.c. – przedsiębiorstwo jako zorganizowana całość).
  
  

2. Cel gospodarczy NewCo

NewCo nie jest bytem czysto formalnym – jego istnienie ma służyć konkretnemu celowi, którym zazwyczaj jest:

• przejęcie przedsiębiorstwa lub jego części (jako zorganizowanej części majątku – ZCP),
  
  
• kontynuacja działalności w modelu pozbawionym zadłużenia,
  
  
• zabezpieczenie inwestycji przed odpowiedzialnością za historyczne długi podmiotu przejmowanego,
  
  
• realizacja transakcji nabycia aktywów w ramach postępowania upadłościowego lub pre-packu.
  
  

III. Modele transakcyjne z użyciem NewCo – konstrukcje prawne i praktyczne

1. Przejęcie przedsiębiorstwa z wykorzystaniem NewCo

Jednym z najbardziej klasycznych modeli jest nabycie przez NewCo przedsiębiorstwa lub jego części od spółki zadłużonej. W takim układzie:

• sprzedającym jest spółka w restrukturyzacji lub upadłości,
  
  
• kupującym jest nowo utworzona spółka (NewCo),
  
  
• przedmiotem jest ZCP lub pojedyncze składniki majątkowe (np. nieruchomość, park maszynowy, bazy klientów, know-how).
  
  

Ta konstrukcja pozwala kupującemu „odciąć się” od dotychczasowych zobowiązań (które nie przechodzą automatycznie, poza wyjątkami w art. 55² k.c.).

2. „Carve-out” aktywów do NewCo w ramach wewnętrznej reorganizacji

Dłużnik samodzielnie przenosi aktywa operacyjne do NewCo, zachowując zobowiązania w podmiocie źródłowym (OldCo). Może to być legalna konstrukcja, jeśli nie narusza praw wierzycieli (art. 300–302 K.k. oraz art. 527 i nast. k.c.).

Ten model jest wykorzystywany przy transakcjach: zmienię prezesa, wyprowadzę aktywa do NewCo, a zadłużoną spółkę oddam do negocjacji z wierzycielami. Wymaga jednak ostrożności i odpowiedniej dokumentacji (np. niezależna wycena, rynkowa cena, brak pokrzywdzenia wierzycieli).

3. NewCo jako nabywca w postępowaniu pre-pack

W myśl art. 56a–h Prawa upadłościowego, dopuszczalne jest złożenie przez wierzyciela lub inwestora wniosku o sprzedaż przedsiębiorstwa w całości lub części – warunkiem skutecznego przeprowadzenia takiej transakcji jest zazwyczaj powołanie NewCo jako „czystego” podmiotu nabywającego majątek upadłego.

IV. Korzyści i ryzyka zastosowania struktury NewCo

1. Korzyści

• Brak przejęcia zobowiązań osobistych i publicznoprawnych – NewCo nabywa składniki majątku, a nie „historię zadłużeniową”,
  
  
• Możliwość rozpoczęcia działalności na „czystej karcie” – z nowym numerem NIP, nową marką, nową strukturą zarządzającą,
  
  
• Ochrona inwestora – unikanie sukcesji podatkowej, roszczeń ZUS, urzędów skarbowych i kontrahentów,
  
  
• Szybkość działania – w porównaniu do klasycznej sanacji lub postępowania układowego.
  
  

2. Ryzyka

• Ryzyko zarzutu pokrzywdzenia wierzycieli – szczególnie przy transakcjach bez wynagrodzenia rynkowego (art. 527–534 k.c.),
  
  
• Odpowiedzialność za długi na zasadzie sukcesji przedsiębiorstwa – jeśli nabycie następuje bez zachowania należytej staranności,
  
  
• Ryzyko skargi pauliańskiej – w przypadku sprzedaży do NewCo przez osobę bliską, zarząd, podmiot powiązany.
  
  

V. Przykład praktyczny – restrukturyzacja z wykorzystaniem NewCo

Spółka INDUSTRIA S.A., działająca w branży przemysłowej, utraciła płynność w wyniku rosnących cen energii i niewykonania kontraktów eksportowych. Zobowiązania przekroczyły 40 mln zł, a wartość operacyjna przedsiębiorstwa wynosiła 25 mln zł.

Inwestor strategiczny powołał NewCo INDUSTRIA TECH Sp. z o.o. i złożył do sądu wniosek pre-pack o sprzedaż przedsiębiorstwa za cenę 24,8 mln zł. Sąd zatwierdził transakcję, a INDUSTRIA S.A. została ogłoszona w upadłości. NewCo zatrudniła większość pracowników i kontynuowała działalność bez obciążeń.

Ogłoszenie brzmiało: kupię firmę z długami – w formule NewCo, gwarantując kontynuację działalności i przejęcie najważniejszych aktywów.

VI. Rola NewCo w polityce inwestycyjnej i planowaniu sukcesji

NewCo bywa wykorzystywane nie tylko w sytuacjach awaryjnych. W modelach family office, private equity czy funduszy venture capital, utworzenie dedykowanej spółki celowej pozwala:

• ograniczyć ekspozycję prawną i finansową (ring-fencing),
  
  
• wprowadzić niezależne zarządzanie (np. szukam prezesa do NewCo dedykowanego projektowi A),
  
  
• realizować inwestycje strukturalne bez ryzyka odpowiedzialności osobistej inwestorów,
  
  
• ułatwiać finansowanie (np. pożyczka dla zadłużonej firmy realizowana przez wehikuł NewCo z zabezpieczeniem tylko na aktywach).
  
  

VII. Rekomendacje dla doradców, zarządów i inwestorów

1. Każdorazowo dokumentuj cel powołania NewCo – uzasadnienie biznesowe i prawne powinno być spójne z dokumentami korporacyjnymi.
   
   
2. Stosuj rynkowe ceny w transakcjach z OldCo – unikaj domniemania pokrzywdzenia wierzycieli.
   
   
3. Zabezpiecz odpowiedzialność członków zarządu – osobne ubezpieczenie D&O, ochrona przed sukcesją zobowiązań.
   
   
4. Weryfikuj ryzyka sukcesji w przypadku nabywania ZCP – szczególnie podatkowej i pracowniczej.
   
   
5. Twórz niezależne struktury finansowania – NewCo jako odbiorca pożyczki, dotacji, subwencji z zamkniętym portfelem ryzyka.
   
   

VIII. Podsumowanie – NewCo jako nowoczesne narzędzie zarządzania ryzykiem i restrukturyzacji

Struktura NewCo to jedno z najbardziej elastycznych i skutecznych narzędzi wykorzystywanych w procesach odzyskiwania wartości przedsiębiorstw obciążonych długiem. Pozwala na praktyczne „oddzielenie przyszłości od przeszłości” – co w realiach postępujących turbulencji gospodarczych może decydować o „być albo nie być” firmy.

Dla doradców restrukturyzacyjnych, funduszy private equity oraz przedsiębiorców działających w obszarze distressed M&A, koncepcja NewCo nie jest już rozwiązaniem alternatywnym, lecz elementem standardowego warsztatu profesjonalnego oddłużania.