Zawieszenie postępowania egzekucyjnego stanowi jedną z kluczowych instytucji proceduralnych w polskim porządku prawnym, umożliwiającą czasowe wstrzymanie czynności egzekucyjnych prowadzonych przez komornika sądowego. Jest to szczególnie istotne w kontekście przedsiębiorstw zagrożonych niewypłacalnością, które podejmują działania naprawcze, dążą do zawarcia układu lub są przedmiotem transakcji inwestycyjnych (np. typu „kupię firmę z długami”, „sprzedam zadłużoną spółkę z potencjałem sanacyjnym”).

Dzięki zawieszeniu egzekucji możliwe staje się:

• utrzymanie płynności operacyjnej,
  
  
• ochrona majątku przed dekompozycją,
  
  
• prowadzenie negocjacji z inwestorami i wierzycielami,
  
  
• uniknięcie paraliżu finansowego i zarządczego.
  
  

Instytucja ta ma zatem zarówno funkcję ochronną, jak i instrumentalną, umożliwiając tworzenie warunków dla skutecznej restrukturyzacji lub transakcji inwestycyjnej – np. gdy oferent warunkuje zakup firmy sformułowaniem: „kupię firmę z długami, ale pod warunkiem zawieszenia egzekucji do czasu zamknięcia due diligence”.

2. Podstawy prawne zawieszenia postępowania egzekucyjnego

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: „k.p.c.”), zawieszenie egzekucji może nastąpić:

a) Z mocy prawa – art. 818 § 1 k.p.c.

Przykładowo:

• śmierć dłużnika będącego osobą fizyczną,
  
  
• utrata bytu prawnego przez osobę prawną,
  
  
• ogłoszenie upadłości dłużnika – art. 146 ust. 1 Prawa upadłościowego.
  
  

b) Na mocy postanowienia sądu – art. 820, 821, 822 k.p.c.

Możliwość zawieszenia na wniosek strony postępowania lub z urzędu, jeżeli:

• zachodzą podstawy do uchylenia tytułu wykonawczego,
  
  
• toczy się postępowanie przeciwegzekucyjne,
  
  
• złożono skargę na czynność komornika.
  
  

c) Na wniosek dłużnika z zabezpieczeniem – art. 820³ k.p.c.

Jeśli dłużnik złoży zabezpieczenie roszczenia (np. depozyt, gwarancję bankową), sąd może zawiesić egzekucję do czasu prawomocnego rozpoznania skargi na nadanie klauzuli wykonalności lub sprzeciwu od nakazu zapłaty.

d) W wyniku otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego – art. 312 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne

Z chwilą otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego w trybie sanacyjnym, układowym lub o zatwierdzenie układu, z mocy prawa dochodzi do:

• zawieszenia postępowań egzekucyjnych wszczętych przed datą otwarcia postępowania,
  
  
• zakazu wszczynania nowych postępowań egzekucyjnych (w niektórych trybach),
  
  
• ochrony majątku dłużnika przed podziałem i rozprzedażą.
  
  

3. Praktyczne aspekty zawieszenia – wniosek, przesłanki, orzecznictwo

Złożenie wniosku o zawieszenie egzekucji wymaga:

• precyzyjnego oznaczenia sygnatury postępowania egzekucyjnego,
  
  
• wskazania podstawy zawieszenia (np. toczące się postępowanie restrukturyzacyjne, wniesiony pozew przeciwegzekucyjny),
  
  
• uprawdopodobnienia interesu prawnego (np. zagrożenie dla kontynuacji działalności, planowane zawarcie układu z wierzycielami).
  
  

Sąd rozpoznaje wniosek niezwłocznie – najczęściej w trybie nieprocesowym, wydając postanowienie podlegające zażaleniu.

Orzecznictwo podkreśla, że:

„zawieszenie egzekucji ma charakter wyjątkowy i wymaga wykazania, że jej kontynuowanie naruszyłoby ważny interes dłużnika i jego wierzycieli jako zbiorowości” (por. post. SN z 25.03.2011, III CZP 4/11).

4. Rola zawieszenia egzekucji w procesie oddłużania firm

W kontekście praktyki oddłużeniowej zawieszenie egzekucji pełni funkcję:

a) Techniczną

Umożliwia dłużnikowi czasowe uwolnienie się od presji komornika i odzyskanie kontroli nad rachunkami bankowymi, kontami VAT, dostępem do należności i towarów.

b) Negocjacyjną

Daje czas na przedstawienie wierzycielom propozycji układowych, renegocjację harmonogramu spłat lub pozyskanie inwestora – np. w ramach działań typu „pożyczka dla zadłużonej firmy z zabezpieczeniem na aktywach”.

c) Transakcyjną

W wielu przypadkach zawieszenie egzekucji jest warunkiem koniecznym do przeprowadzenia transakcji sprzedaży udziałów, przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części – przykładowo:
„sprzedam zadłużoną spółkę, której egzekucje zostały zawieszone do czasu rozpoznania wniosku o otwarcie sanacji”.

d) Ochronną dla pracowników i kontrahentów

Zapobiega destabilizacji operacyjnej i pozwala zachować ciągłość wypłat, dostaw, realizacji zamówień – co jest kluczowe dla firm produkcyjnych, logistycznych i usługowych.

5. Zawieszenie egzekucji a inwestorzy zainteresowani firmami zadłużonymi

Dla podmiotów poszukujących okazji rynkowych w segmencie „distressed assets”, możliwość zawieszenia egzekucji staje się narzędziem umożliwiającym:

• bezpieczne wejście kapitałowe,
  
  
• przeprowadzenie due diligence,
  
  
• restrukturyzację operacyjną i finansową,
  
  
• przygotowanie planu naprawczego z nowym zarządem – np. „szukam prezesa do wdrożenia planu postępowania sanacyjnego”.
  
  

Nierzadko inwestorzy zastrzegają w umowie przedwstępnej warunek:
„kupię firmę z długami, o ile egzekucje zostaną zawieszone, a spółka otrzyma zgodę na zawarcie układu częściowego”.

6. Wyzwania i ryzyka związane z zawieszeniem postępowania egzekucyjnego

a) Brak automatyzmu

Poza sytuacjami, w których zawieszenie następuje ex lege (np. sanacja), konieczne jest złożenie formalnego wniosku i wykazanie przesłanek zawieszenia.

b) Wielotorowość egzekucji

W przypadku wielu wierzycieli działających równolegle, zawieszenie jednego postępowania nie blokuje działań pozostałych – stąd konieczność skoordynowanego działania procesowego.

c) Ograniczony czas ochrony

Zawieszenie ma charakter czasowy – często uzależniony od toczących się postępowań sądowych. W razie ich niepowodzenia, egzekucja może zostać wznowiona.

d) Ryzyko pozorności

Sądy i komornicy analizują, czy wniosek o zawieszenie nie ma charakteru czysto taktycznego – np. opóźniania spłaty bez realnego planu naprawczego.

7. Przykład praktyczny – zawieszenie egzekucji a skuteczna transakcja ratunkowa

Spółka „Insolvex Technologies” Sp. z o.o., działająca w branży IT, prowadziła działalność z 14 równoległymi egzekucjami na łączną kwotę 3,2 mln zł. Zarząd złożył wniosek o zatwierdzenie układu, a jednocześnie zawnioskował o zawieszenie toczących się egzekucji.

Po uzyskaniu zgody sądu na zawieszenie:

• spółka odzyskała środki z kont bankowych,
  
  
• zawarła umowy restrukturyzacyjne z 4 największymi wierzycielami,
  
  
• nowy inwestor z sektora e-commerce zadeklarował zakup 51% udziałów, warunkując go wpisem: „zmienię prezesa i obejmę nadzór nad realizacją układu”.
  
  

W ciągu 8 miesięcy firma powróciła do dodatniego cash flow, egzekucje zostały umorzone, a dotychczasowy właściciel sprzedał resztę udziałów – ogłaszając: „sprzedam zadłużoną spółkę, która przeszła skuteczną restrukturyzację”.

8. Wnioski końcowe

Instytucja zawieszenia postępowania egzekucyjnego jest narzędziem o strategicznym znaczeniu w procesie oddłużania przedsiębiorstw. Umożliwia czasowe zatrzymanie destrukcyjnego działania egzekucji, stwarza warunki do podjęcia działań naprawczych, a nierzadko – umożliwia finalizację kluczowych transakcji inwestycyjnych.

W realiach dynamicznego rynku restrukturyzacyjnego, zawieszenie egzekucji może decydować o być albo nie być zadłużonego przedsiębiorstwa. Odpowiednio wdrożone – stanowi punkt zwrotny, od którego zaczyna się skuteczny proces sanacji, restrukturyzacji lub transakcji typu:
✅ „kupię firmę z długami”,
✅ „szukam prezesa do zarządzania po zawieszeniu egzekucji”,
✅ „pożyczka dla zadłużonej firmy z wykorzystaniem okresu ochronnego”.

Potrzebujesz wsparcia w zawieszeniu egzekucji? Planujesz transakcję inwestycyjną, a postępowanie komornicze uniemożliwia bezpieczne wejście kapitałowe? Skontaktuj się z naszym zespołem – przeprowadzimy Cię przez całą procedurę, uzyskamy zawieszenie egzekucji i przygotujemy firmę do skutecznego oddłużenia lub sprzedaży.