Firma Bez Długów
Specjalizujemy się w procedurze sprzedaży spółek, co może stanowić optymalne rozwiązanie dla Ciebie i Twojego biznesu
Kontakt z nami
Zapraszamy do kontaktu z naszym Biurem Obsługi Klienta od poniedziałku do piątku 08:00 – 16:00.
Pojęcie liquidation preference (preferencja w likwidacji) stanowi jedno z kluczowych zagadnień na styku prawa korporacyjnego, finansowania prywatnego oraz zarządzania kryzysowego w spółkach kapitałowych. Termin ten, wywodzący się z anglosaskiego porządku prawnego, odnosi się do kontraktowego lub ustawowego pierwszeństwa określonej grupy inwestorów – zwykle akcjonariuszy uprzywilejowanych – do otrzymania określonych kwot (lub udziału w masie likwidacyjnej) w przypadku rozwiązania, likwidacji, sprzedaży spółki, lub też ogłoszenia jej upadłości.
W szczególności, instytucja ta nabiera praktycznego znaczenia w sytuacjach restrukturyzacyjnych, przy transakcjach typu „sprzedam zadłużoną spółkę” czy „kupię firmę z długami”, kiedy to interesy inwestorów prywatnych, funduszy VC, wierzycieli oraz udziałowców uprzywilejowanych zaczynają wchodzić w kolizję w obliczu nadchodzącego zdarzenia likwidacyjnego.
Preferencja w likwidacji ma zazwyczaj charakter umowny, choć może również wynikać z przepisów prawa spółek, statutu lub umowy spółki. Jej podstawowa funkcja to ochrona interesów inwestorów, którzy objęli udziały lub akcje w podwyższeniu kapitału zakładowego – często w fazie wysokiego ryzyka inwestycyjnego – i którzy oczekują, że w przypadku likwidacji spółki odzyskają określoną kwotę in priority względem udziałowców zwykłych.
Preferencje likwidacyjne są zatem istotnym instrumentem zarządzania ryzykiem inwestycyjnym, równoważącym asymetrię informacyjną oraz ograniczoną kontrolę inwestora nad operacyjną działalnością spółki.
W zależności od zapisów umowy inwestycyjnej lub umowy spółki, można wyróżnić kilka głównych modeli preferencji likwidacyjnej:
Inwestor zyskuje prawo do zwrotu zainwestowanego kapitału (lub wielokrotności tej kwoty), ale nie uczestniczy w dalszym podziale masy likwidacyjnej.
Po odzyskaniu pierwotnego wkładu, inwestor uczestniczy dodatkowo w dalszym podziale wartości, proporcjonalnie do posiadanego udziału.
Preferencja przyznaje inwestorowi prawo do otrzymania kwoty będącej wielokrotnością jego inwestycji – np. 2x lub 3x – co często jest przedmiotem negocjacji w rundach finansowania typu seed, series A i B.
Model hybrydowy – inwestor odzyskuje kapitał oraz uczestniczy w dalszym podziale, ale tylko do określonego limitu zwrotu.
W procesach restrukturyzacyjnych i upadłościowych, liquidation preference zyskuje wymiar praktyczny i potencjalnie kontrowersyjny. Może bowiem wpływać na:
Co więcej, liquidation preference może zostać skutecznie dochodzona przed sądem upadłościowym, jeśli zostanie odpowiednio skonstruowana w umowie korporacyjnej oraz powiązana z konkretnymi prawami majątkowymi – np. jako wierzytelność warunkowa.
Załóżmy, że fundusz X zainwestował 5 mln zł w spółkę Y sp. z o.o. na etapie pre-revenue, uzyskując udziały uprzywilejowane z klauzulą 2x liquidation preference. W umowie zastrzeżono, że w razie likwidacji spółki fundusz X otrzyma w pierwszej kolejności 10 mln zł, zanim jakiekolwiek środki zostaną podzielone między pozostałych udziałowców.
Gdy spółka Y popadła w zadłużenie i ogłosiła zamiar przeprowadzenia postępowania o zatwierdzenie układu, pojawiły się oferty typu „sprzedam zadłużoną spółkę z portfelem patentów”. Inwestorzy analizujący przejęcie, poszukując informacji (np. „szukam prezesa do przejęcia zadłużonej spółki z preferencją”), musieli uwzględnić potencjalne roszczenie funduszu X do masy likwidacyjnej. Ostatecznie fundusz zgodził się na konwersję preferencji na dług podporządkowany w zamian za udział w nowej strukturze właścicielskiej.
Preferencja likwidacyjna może być powiązana z różnymi instrumentami finansowymi, m.in.:
Dla inwestorów typu private equity, instytucjonalnych funduszy restrukturyzacyjnych czy venture capital, zapisanie preferencji likwidacyjnej staje się zabezpieczeniem strategicznym, które może być kartą przetargową w negocjacjach dotyczących przejęcia udziałów lub udziału w konwersji zadłużenia.
W praktyce, coraz więcej ofert inwestycyjnych – szczególnie tych obejmujących spółki w kryzysie – zawiera zwrotne zapytania w stylu: „czy istnieje uprzywilejowanie inwestora w zakresie liquidation preference?” lub „czy przewidziano możliwość rezygnacji z preferencji w zamian za natychmiastową pożyczkę dla zadłużonej firmy?”
Choć instytucja liquidation preference nie została bezpośrednio zdefiniowana w polskim ustawodawstwie, to jej odpowiedniki można odnaleźć w:
W praktyce sądowej pojawiają się sprawy, w których inwestor dochodzi preferencyjnego zwrotu zainwestowanych środków na podstawie umowy inwestycyjnej – o ile dokument został zawarty w formie aktu notarialnego lub innej formie szczególnej, umożliwiającej skuteczne powołanie się na jego treść w postępowaniu upadłościowym.
Instytucja preferencji w likwidacji nie jest pozbawiona kontrowersji. Najczęściej spotykane problemy to:
Liquidation preference to narzędzie o ogromnym znaczeniu praktycznym – szczególnie w warunkach gospodarczych niepewności, postępujących zatorów płatniczych oraz rosnącej liczby transakcji typu „sprzedam zadłużoną spółkę”, „kupię firmę z długami”, „zmienię prezesa i restrukturyzuję majątek”.
Dla inwestorów preferencja ta stanowi formę quasi-zabezpieczenia, a dla dotychczasowych właścicieli – ryzyko utraty kontroli nad masą likwidacyjną. Kluczowe jest zatem jej odpowiednie ukształtowanie – zarówno od strony prawnej, jak i finansowej – oraz uwzględnienie w strategii negocjacyjnej każdej transakcji restrukturyzacyjnej.
Specjalizujemy się w procedurze sprzedaży spółek, co może stanowić optymalne rozwiązanie dla Ciebie i Twojego biznesu
Zapraszamy do kontaktu z naszym Biurem Obsługi Klienta od poniedziałku do piątku 08:00 – 16:00.
© 2025 · Firma Bez Długów · Wszelkie prawa zastrzeżone.
Skorzystaj z darmowej konsultacji prawnej!